Ostatnim proboszczem diecezjalnym w Czerwińsku był ks. kanonik Eugeniusz Gruberski (1907– 1923), publicysta muzyczny, gorący patriota, ofiarny społecznik, miłośnik sztuki sakralnej. Jemu to głównie zawdzięczają Salezjanie przybycie do Czerwińska.
Przybycie w 1923 r. do Czerwińska zawdzięczają salezjanie głównie ks. Eugeniuszowi Gruberskiemu. Urodził się on w Płocku 28 grudnia 1870 r., był synem Wiktora, organisty i dyrygenta miejscowego chóru katedralnego, i Zofii ze Szpekowskich. Jego brat Władysław (1873-1933) był znanym artystą rzeźbiarzem.
Szkołę elementarną i gimnazjum Eugeniusz ukończył w rodzinnym mieście. Przez rok (1886/1887) uczył się w Instytucie Muzycznym w Warszawie. W 1887 r. wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Płocku i 3 kwietnia 1893 r. przyjął święcenia kapłańskie. Następnie pełnił obowiązki wikariusza w katedrze i uczył śpiewu w seminarium duchownym.
Studia specjalistyczne odbył w Ratyzbonie (1897), będącej wtedy centrum
odradzającej się muzyki kościelnej. Przez prawie pół roku zatrzymał się w Rzymie, Florencji i Pradze. Po powrocie do Płocka rozwinął intensywną działalność muzyczną! kompozytorską. Tworzona przez niego muzyka religijna miała charakter użytkowy. Przyczynił się do przeprowadzenia reformy śpiewu i muzyki sakralnej w Polsce. Był także wiceprezesem prowadzonych „lekcji muzyki kościelnej” przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym i członkiem zarządu Płockiego Towarzystwa Muzycznego, w którym kierował akcją dokształcania organistów. W latach 1902-1907 redagował pisma muzyczne: dwutygodnik „Śpiew Kościelny’ i „Rocznik dla organistów”. Biskup Apolinary Wnukowski, doceniając pracę ks. Gruberskiego, mianował go w 1905 r. honorowym kanonikiem Kapituły Katedralnej.
Ostatni okres życia, łata 1907-1923, ks. Gruberski spędził na probostwie
w Czerwińsku. Jako artysta wybrał to miejsce ze względu na jego historyczną
przeszłość, cenny zabytkowy kościół z cudownym obrazem Matki Bożej, klasztor oraz malownicze położenie nad Wisłą. Jako proboszcz nadal zajmował się działalnością pedagogiczną, prowadząc w Czerwińsku szkołę dla organistów. Program nauczania był taki sam jak w Płocku. Po czteroletnim kursie chłopcy zdawali egzamin na świadectwo drugiej lub trzeciej klasy, upoważniające do podjęcia pracy organisty. W wyniku starań ks. Gruberskiego powstała w Czerwińsku poczta, ochronka dla dzieci, zbudowano schody kamienne, prowadzące do kościoła i do przystani wodnej na Wiśle. Artystyczna wrażliwość proboszcza wyrażała się troską o architektoniczne i malarskie piękno zabytków dawnego opactwa. Uporządkował on wnętrze świątyni i kruchty oraz zabezpieczył ruiny klasztoru przed dalszą dewastacją. Ten gorliwy duszpasterz i patriota nie był sam w stanie odbudować klasztoru i utrzymać cennego obiektu na odpowiednim poziomie. Zamierzał więc przekazać kościół i klasztor zakonnikom, o czym poinformował bp. Juliana Antoniego Nowowiejskiego. Chociaż biskup początkowo odniósł się z rezerwą do
tego projektu, to jednak proboszcz czyni! starania, aby sprowadzić do Czerwińska salezjanów. Z działalnością Towarzystwa Salezjańskiego ks. Gruberski zapoznał się z lektury „Wiadomości Salezjańskich’. Ponadto w lipcu 1923 r. uczestniczył w obchodach srebrnego jubileuszu pracy tego zgromadzenia na ziemiach polskich. Zmarł nagle 13 września 1923 r. w Koszalówce kolo Gąbina. Jego przedwczesna śmierć przyspieszyła objęcie Czerwińska przez salezjanów. W 1924 r. parafianie postawili pomnik ks. Gruberskiemu na grobie znajdującym się na cmentarzu przykościelnym, a w świątyni epitafium — tablicę pamiątkową.
źródło:
ks. J a n P i e t r z y k o w s k i SDB
DUCHOWNI POLSCY — DOBRODZIEJE SALEZJAŃSCY Z LAT 1898-1938
Dodano: 04.02.2024 r.
