Parafia

Informacje liturgiczne

*********************************

Msza Niedzielna w sobotę wieczorem

"Z liturgicznego punktu widzenia [pierwsze niedzielne] Nieszpory rozpoczynają dzień świąteczny. W konsekwencji Msza Święta zwana czasem "przedświąteczną", która jednak w rzeczywistości ma charakter w pełni świąteczny, jest sprawowana według liturgii niedzielnej, co nakłada na celebransa obowiązek wygłoszenia homilii i odmówienia z wiernymi modlitwy powszechnej" (Jan Paweł II, Dies Domini, 49).

"Biskupi uważają za swój pilny obowiązek zwrócić uwagę na przepis kan. 1248 KPK obowiązujący wszystkich wiernych. Wymieniony przepis kanonu rozszerza czas sposobny dla spełnienia obowiązku udziału we Mszy św. niedzielnej na sobotnie popołudnie, a w święta nakazane na popołudnie poprzedzające święta" (Okólnik 9/83).

Pouczenie dla kapłanów w sprawie Mszy św. niedzielnej odprawianej w wigilie niedziel i świąt nakazanych:

- na podstawie przepisów liturgicznych i uchwały Konferencji Episkopatu Polski z dnia 1 grudnia 1983 r., zadość czyni niedzielnemu i świątecznemu obowiązkowi uczestniczenia w liturgii Najświętszej Ofiary Msza św. odprawiana po południu w soboty i wigilie świąt nakazanych. Konsekwentnie uczestniczenie we Mszach odprawianych wcześniej, np. z racji pogrzebu lub ślubu nie zadośćuczyni ww. obowiązkowi;

- obowiązują w wyżej wymienionych Mszach następujące przepisy liturgiczne: formularz Mszy z niedzieli, recytowane lub śpiewane Chwała i Wierzę, czytania z niedzieli lub ze święta nakazanego, obowiązek wygłoszenia homilii;

- Msza sobotnia lub w Wigilie świąt nakazanych winna być odprawiana o stałej godzinie i zasadniczo jedna w danym kościele, dlatego należy dobrać czas najbardziej korzystny.


*****************************************************
Obecnie w Katechizmie Kościoła Katolickiego z 1992 roku (nr 2180) odnośnie do obowiązku świętowania niedzieli czytamy między innymi, że „przykazanie kościelne określa i precyzuje prawo Pańskie: «W niedzielę oraz w inne dni świąteczne nakazane wierni są zobowiązani uczestniczyć we Mszy Świętej»”. Dosłownie został tutaj przywołany fragment kanonu 1247. obecnie obowiązującego Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku [odtąd: KPK]. Również w Kodeksie Kanonów Kościołów Wschodnich z 1990 roku [odtąd: KKKW] (kan. 881, § 1) umieszczono zapis: „Chrześcijanie są zobowiązani w niedziele i święta nakazane uczestniczyć w Boskiej Liturgii […]”. I dalej nauczanie Katechizmu (nr 2180) odwołuje się do rozstrzygnięć prawnych: „Nakazowi uczestniczenia we Mszy Świętej czyni zadość ten, kto bierze w niej udział, gdziekolwiek jest odprawiana w obrządku katolickim bądź w sam dzień świąteczny, bądź też wieczorem dnia poprzedzającego” (KPK, kan. 1248, § 1), co w KKKW (kan. 881, § 2) zostało zapisane: „Aby chrześcijanie mogli łatwiej wypełnić ten obowiązek, ustanawia się czas użyteczny, biegnący od nieszporów wigilii aż do zakończenia niedzieli lub święta nakazanego”.

Analizując zapis KPK kan. 1248, § 1, należy podkreślić, że obowiązkowi uczestnictwa we Mszy Świętej czyni zadość ten, kto bierze w niej udział, gdziekolwiek jest odprawiana, natomiast istotną sprawą jest, aby była w obrządku katolickim. „Z dowolnością miejsca” i równocześnie wymogiem katolickiego obrządku odprawiania może się łączyć pytanie dotyczące języka sprawowania liturgii, a mianowicie: czy obowiązkowi uczestnictwa we Mszy Świętej czyni zadość osoba nie znająca języka, w którym sprawowana jest liturgia? Oczywiście tak, bo chociaż język jest nieznany, to jednak gesty, liturgia i przede wszystkim obecność Chrystusa Eucharystycznego w każdej Mszy Świętej są te same. Oddzielną kwestię stanowi właściwe przygotowanie się do uczestnictwa w takiej Mszy Świętej, na przykład poprzez przygotowanie wydruku tekstów, szczególnie czytań mszalnych, w języku ojczystym.

Dalej, według wskazanego wyżej kanonu, obowiązkowi uczestnictwa we Mszy Świętej czyni zadość osoba uczestnicząca w Eucharystii „bądź w sam dzień świąteczny, bądź też wieczorem dnia poprzedzającego”. W ten sposób w obecnym KPK (kan. 1248, § 1) przywrócono zasadę stosowaną już w starożytności chrześcijańskiej, mianowicie możliwość sprawowania niedzielnej Eucharystii w sobotę wieczorem. W pierwszych wiekach Kościoła Eucharystię sprawowano zawsze w nocy z soboty na niedzielę, gdyż przejście Chrystusa ze śmierci do życia dokonało się właśnie o tej porze. Brano również pod uwagę względy praktyczne, związane z prześladowaniami czy codzienną pracą niewolników. Zatem obecnie uczestnicząc we Msza Świętej wieczorem w sobotę, wierni spełniają wymagania postawione przez prawo. Może to być Msza Święta według formularza niedzielnego, ale może być również z formularza sobotniego, ślubnego, pogrzebowego, chrzcielnego czy jakiegokolwiek innego.

Możliwość uczestnictwa w „niedzielnej Mszy Świętej w sobotni wieczór” stanowi dla duszpasterzy swoistego rodzaju wyzwanie, aby umożliwić wiernym właściwe przeżycie Eucharystii i świętowanie niedzieli. W Polsce między innymi ks. biskup Stanisław Stefanek, ordynariusz łomżyński, wydał instrukcję: W sprawie odprawiania Mszy wieczornych na rozpoczęcie niedzieli i uroczystości obowiązujących, polecając między innymi: „[…] w kościołach, w których odprawia się codziennie Mszę wieczorną, należy obowiązkowo w sobotę lub w przeddzień święta obowiązującego odprawiać wieczorem Mszę Świętą z niedzieli lub święta, zgodnie z kalendarzem liturgicznym; w innych kościołach wprowadzenie Mszy niedzielnych i świątecznych wieczorem dnia poprzedzającego wymaga przemyślenia i duszpasterskiej roztropności; Msza Święta rozpoczynająca obchód niedzieli lub święta obowiązującego powinna być odprawiana wieczorem; najwcześniej o godz. 16.00 (17.00 – czasu letniego); formularz Mszy Świętej dnia świątecznego, odprawianej w poprzedzający wieczór, z zasady bierze się z niedzieli lub uroczystości obchodzonych w dniu następnym”.

KKK (nr 2181) wyraźnie precyzuje obowiązek uczestnictwa we Mszy Świętej w niedzielę i święta nakazane, natomiast: „Ci, którzy dobrowolnie zaniedbują ten obowiązek, popełniają grzech ciężki”. Jednak mogą zaistnieć przeszkody obiektywne, zwalniające z coniedzielnego udziału w Eucharystii. W KKK wyjaśniono, że z ważnego powodu, jak na przykład choroba, pielęgnacja niemowląt, jest się usprawiedliwionym. Ponadto od obowiązku uczestnictwa we Mszy Świętej można otrzymać dyspensę od własnego pasterza (KKK nr 2181; por. KPK kan. 1245). Jan Paweł II w liście apostolskim Dies Domini – O świętowaniu niedzieli (nr 54) napisał, że: „Ci wierni, którzy z powodu choroby, niesprawności lub innej ważnej przyczyny nie mogą wziąć udziału w Eucharystii, winni dołożyć starań, aby jak najpełniej uczestniczyć z oddalenia w liturgii niedzielnej Mszy Świętej, najlepiej przez lekturę czytań i modlitw mszalnych przewidzianych na ten dzień, a także przez wzbudzenie w sobie pragnienia Eucharystii”. I dalej Papież naucza, że dla tych jednak, którzy z różnych przyczyn nie mogą uczestniczyć w Eucharystii – i są tym samym zwolnieni z obowiązku niedzielnego – cenną pomoc może stanowić telewizyjna, internetowa czy radiowa transmisja Mszy Świętej, zwłaszcza połączona z posługą nadzwyczajnych szafarzy Komunii Świętej, którzy przynoszą im Eucharystię.

W KPK (kan. 1246, § 2) oraz w KKK (nr 2183) przewidziano jeszcze inny sposób świętowania niedzieli w sytuacji niemożności uczestniczenia we Mszy Świętej, szczególnie ze względu na brak kapłana: „Jeśli z braku świętego szafarza albo z innej poważnej przyczyny nie można uczestniczyć w Eucharystii, bardzo zaleca się, ażeby wierni brali udział w liturgii słowa, gdy jest ona odprawiana w kościele parafialnym lub innym świętym miejscu, według przepisów wydanych przez biskupa diecezjalnego, albo poświęcali odpowiedni czas na modlitwę indywidualną w rodzinie lub w grupach rodzin”.

Obecnie wierni są zobowiązani od uczestnictwa we Mszy Świętej we wszystkie niedziele oraz święta nakazane. Świętami nakazanymi dla terytorium Polski, w których wierni mają obowiązek uczestniczenia we Mszy Świętej, są: uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki (1 stycznia), uroczystość Objawienia Pańskiego (6 stycznia), uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa (czwartek po uroczystości Trójcy Przenajświętszej), uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (15 sierpnia), uroczystość Wszystkich Świętych (1 listopada), uroczystość Narodzenia Pańskiego (25 grudnia), natomiast uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego obchodzona jest w VII Niedzielę Wielkanocy.

Zobowiązanie do uczestnictwa we Mszy Świętej nie jest zarządzeniem mającym na celu zgromadzenie wiernych w kościele. Motywem jego ustanowienia nie jest „zapewnienie frekwencji” na niedzielnej Eucharystii. W KKK (nr 2181) wyjaśniono: „Eucharystia niedzielna uzasadnia i potwierdza całe działanie chrześcijańskie”. Konsekwencją tej prawdy jest przykazanie kościelne wskazujące na znaczenie i wartość Eucharystii w życiu wyznawców Chrystusa. Nakaz uczestniczenia we Mszy Świętej zmusza do udzielenia sobie odpowiedzi na pytanie: dlaczego w niedzielę idę lub nie idę do kościoła? Właściwej odpowiedzi na tak sformułowane pytanie można udzielić jedynie z perspektywy wiary.

/Artykuł pochodzi z miesięcznika "Msza Święta" nr 04, kwiecień 2009
ks. Andrzej Orczykowski SChr/

Czytania na dziś

Nowości

11 kwietnia 2025 roku - Rodzinna Droga Krzyżowa ulicami Czerwińska nad Wisłą
W piątek 11 kwietnia 2025 roku serdecznie zapraszamy do Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia na godz.17.00 zarówno dzieci, młodzież i dorosłych na wspólną Rodzinną Drogę Krzyżową ulicami malowniczego Czerwińska nad Wisłą. Po ...

Dodano:  06.04.2025 r.  

Rekolekcje wielkopostne 30 marca – 01 kwietnia 2025 roku w Jubileuszowym Sanktuarium Maryjnym w Czerwińsku nad Wisłą
W niedzielę – 30 marca 2025 roku rozpoczniemy nasze wielkopostne rekolekcje parafialne, które wygłosi salezjanin ks. Szymon Mastalerz SDB z Ośrodka Młodzieżowego Emaus. Rozkład rekolekcji wielkopostnych przedstawia się następująco: ...

Dodano:  28.03.2025 r.  

Ekstremalna Droga Krzyżowa. Trasy: Czarno-Czerwona - Matki Bożej Czerwińskiej z Warszawy Rembertowa do Czerwińska nad Wisłą; Św. Maksymiliana M. Kolbe z Płońska do Czerwińska nad Wisłą; Fioletowa - z Zakroczymia św. Wawrzyńca O. Kapucyni do Czerwińska nad Wisłą; Wiślana Ekstremalna Droga Krzyżowa ze Smoszewa do Czerwińska nad Wisłą.
Serdecznie zapraszamy do uczestnictwa w Ekstremalnej Drodze Krzyżowej /EDK/. Do naszego jubileuszowego sanktuarium maryjnego w Czerwińsku nad Wisłą zmierzają liczni pątnicy EDK z różnych stron: • 04 kwietnia z Warszawy Rembertowa ...

Dodano:  28.03.2025 r.